«اسکناس» از تهدیدات کالاهای قاچاق گزارش می دهد؛
وضعیت اورژانسی بازار لوازم خانگی
گروه صنعت و تجارت: به گفته معاون صنایع عمومی وزارت صمت، سالانه حجم کالای قاچاق در بخش اسباب بازی معادل ۵۰۰ میلیون دلار، در بخش قطعات یدکی خودرو بیش از ۲ میلیارد دلار و در بخش لوازمخانگی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار است.
به گزارش اسکناس، با شروع مجدد تحریمها در سال ۹۷، دو برند کرهای با ارسال نکردن قطعات به شرکای ایرانیشان، ایران را ترک کردند، اما به قاچاق گسترده و سازمانیافته محصولات خود به ایران روی آوردند. به گفته دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری همین دو برند همچنان در بازار ایران حضور گسترده دارند و دلار حاصل از قاچاق بنزین و دارو به صورت لوازم خانگی به کشور برمیگردد. به گفته فعالان بازار، کالاهای قاچاق با کانتینر وارد و به راحتی در کشور توزیع میشوند و در معرض دید عموم در فروشگاهها قرار میگیرد و مردم نیز به دلیل بیاعتمادی که به کیفیت کالاهای داخلی دارند، رغبت بیشتری به خرید کالای قاچاق بدون گارانتی از خود نشان میدهند. از آنجا که تعزیرات یا اتحادیههای مربوطه نیز علاقهای برای به هم زدن آرامش بازار ندارند و به همین دلیل خرید و فروش کالاهای قاچاق رونق دارد و تولیدکنندگان داخلی همچنان از عملکرد ضعیف دستگاههای نظارتی گلهمند هستند.
حجم قاچاق لوازم خانگی بالاست
محمد مهدی برادران در نشست مشترک دبیران کمیسیونهای برنامهریزی هماهنگی و نظارت مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه برای مبارزه با قاچاق کالا و ارز هشت راهبرد در نظر گرفته شده، اظهار کرد: نخستین راهبرد ولایتمداری است، چراکه رهبر معظم انقلاب نسبت به مسئله مبارزه با قاچاق کالا و ارز بسیار حساسیت نشان میدهند. راهبرد دوم همافزایی بین دستگاهی و استانی در ردههای مختلف و راهبرد سوم قانونمند و نظام بودن است. وی ادامه داد: راهبرد چهارم همهجانبه بودن، پنجم قانونی بودن، ششم استمرار در کار، هفتم جدیت و در نهایت راهبرد هشتم توجه به پیوست اجتماعی و فرهنگی، افکارسنجی مردم و ارتباط با رسانه در امر مبارزه با قاچاق کالا و ارز است. به گفته وی، هدف از مبارزه با قاچاق کالا و ارز تمرکز بر قاچاقچیان کلان و سازمان یافته است. چراکه قاچاقچیان کلان در بازار حجم میلیارد دلاری را جابهجا میکنند، به عنوان مثال کارتن لوازم خانگی با قیمت دو میلیون تومان فروخته میشود و این نشان میدهد که قصد سوءاستفاده از آن را دارند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه با بیان اینکه برنامه وزارت صمت برای مبارزه با کالاهای قاچاق بر اساس اولویتبندی، شامل بخش قطعات خودرو، لوازم خانگی و محصولات دخانی است و سپس حوزههای لوازم آرایشی، پوشاک، اسباببازی و پتروشیمیها اضافه خواهد شد، اظهار کرد: قاچاق اسباب بازی سالانه معادل ۵۰۰ میلیون دلار است. در بخش قطعات یدکی خودرو بیش از ۲ میلیارد دلار سالانه کالای قاچاق جابهجا میشود که با مجموع کالاهای تقلبی به دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار در سال میرسد. همچنین حجم کالای قاچاق در بخش لوازمخانگی سالانه یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار و حجم کالای غیر قاچاق در این بخش چهار میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار است.
قاچاق باید در امین حضور جمع شود
علی مویدی خرم آبادی ، رییس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز گفت: ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز چهار وظیفه سیاستگذاری، برنامهریزی، هماهنگی و نظارت را برعهده دارد و با قانون جدید در این بخش ۲۹ نهاد باید برای اجرای این برنامه با یکدیگر همسو شوند و وزارت صمت از وزارتخانههایی است که بیشترین تکلیف را برعهده دارد. رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه در مهار قاچاق موفق عمل نکردهایم، تصریح کرد: در هر نشستی مسئولان اشارهای به موضوع قاچاق میکنند، زیرا این موضوع تمام مباحث اقتصادی را آلوده کرده است و اثرات منفی آن در جامعه دیده میشود. اگر در ادوار گذشته مانند امروز تفکر، رویکرد و برنامهای در وزارت صمت شکل گرفته بود، شاید مبارزه تا این میزان سخت نمیشد؛ مسئله قاچاق با فکر و اندیشه قابل حل خواهد بود و با مرزبانی نمیتوان آن را مهار کرد. وی با بیان اینکه قاچاق هیچ کشوری را مانند ایران درگیر نکرده، بهگونهای که همه فعالیتهای تجاری و بازار را مخدوش کرده است، تصریح کرد: برای مبارزه با کالاهای قاچاق و همچنین رصد زنجیره تولید و تجارت باید سامانهها تکمیل شود و متأسفانه گیر سامانهها بین گمرک و وزارت صنعت معدن و تجارت است. مویدی با بیان اینکه در ادامه ابراز امیدواری کرد که وزارت صمت میتواند با کیفیت بخشیدن به کالاها به سمت مبارزه حرکت کند و گفت: شفافیت در بازار با ارائه شناسه از تولید تا عرضه، بار هزینه قاچاق را از دوش نظام برمیدارد. همچنین از سال 1399 به بعد آمار قاچاق را نداریم و این در حالی است که وزارت صمت باید این آمار را در اختیار ستاد قرار دهد و ستاد معطل ارائه این آمار از سوی وزارت صمت است. رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز همچنین با اشاره به عرضه کالاهای قاچاق لوازم خانگی در خیابان امین حضور، تصریح کرد: باوجود اقداماتی که برای مبارزه با کالای قاچاق انجام میشود، وقتی به این خیابان مراجعه میشود به نظر میرسد اقدامی برای مبارزه با قاچاق انجام نشده و این مسأله یک معضل است. بنابراین باید قاچاق در این منطقه و خیابانهای مشابه آن در سراسر کشور جمع شود.
قاچاق لوازم خانگی فراتر از گزارش ستاد قاچاق است
در این خصوص، دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران با بیان اینکه برای نهادهای نظارتی به وضوح روشن است که برندهای کرهای قاچاق هستند، گفت: «بر اساس آمار گردش مالی قاچاق لوازم خانگی رقمی حدود ۶ میلیارد دلار در سال است.» محمدرضا شهیدی با بیان اینکه بعد از اعمال مجدد تحریمها علیه ایران، دو برند معروف کرهای در سال ۹۷ از ارسال قطعات و مواداولیه به تولیدکنندگان ایرانی خودداری کردند، گفت: «این اقدام باعث شد که عملاً مونتاژ، تولید و واردات این دو برند کرهای در داخل کشور غیرممکن و ممنوع شود.» وی افزود: «از همان ابتدای خروج این دو برند کرهای از ایران، آنها به قاچاق گسترده و سازمان یافته محصولات خود به ایران روی آوردند، چراکه به عقیده آنها رفع تحریمها در آینده نزدیک برای ایران محتمل بود و همچنین علاقه نداشتند بازار بزرگ مصرفی جامعه ایران را برای تولیدات خود از دست بدهند.» شهیدی با بیان اینکه اگر در بازار امین حضور، شریعتی و جمهوری و سایر مراکز پخش لوازم خانگی گذری کنید، خواهید دید که برندهای خارجی محرز قاچاق به فراوانی در حال فروش هستند، گفت: «علاوه بر آن، فضای مجازی و کانالهای تلگرامی بستر آسان و فاقد نظارتی را در اختیار قاچاقیان برای فروش اجناس خود قرار داده است.» دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران با بیان اینکه وضعیت قاچاق لوازم خانگی در دو سال اخیر بسیار تشدید شده است، عنوان کرد: «شناسایی این قاچاقچیان به راحتی از طریق فضای مجازی و رصد تراکنشهای مالی و بانکی آنان میسر است، اما متأسفانه عزمی برای انجام این کار وجود ندارد.» وی با بیان اینکه کشورهای توسعهیافته برای مقابله با قاچاق، اقدام به رهگیری تراکنشهای بانکی و جریان تأمین مالی آنان میکنند، تاکید کرد: «اگر تبادلات مالی انبوه کارتخوانهای بیهویت متعلق به قاچاقچیان و جریان خرید و فروش دلار در بازار آزاد کنترل شود، قطعا دستاوردهای خوبی در مبارزه با قاچاق کسب خواهیم کرد.» وی با بیان اینکه تخمین زده میشود گردش مالی قاچاق لوازم خانگی رقمی حدود ۶ میلیارد دلار در سال باشد، عنوان کرد: «سیاستگذاری غلطی که درباره برخورد با قاچاق تدوین شده است به بدترین شکل ممکن در حال آسیب رساندن به تولید داخلی است.» شهیدی با بیان اینکه طرح شناسه کالا از سمت تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری به طور کامل اجرایی شده است و اگر کمکاری هم در این زمینه باشد از سمت توزیعکنندگان و فروشندگان است، گفت: «حتی اگر از طرح شناسه کالا هم چشمپوشی کنیم، اما میدانیم که برای نهادهای نظارتی به وضوح روشن است که هر کالایی با برند کشور کره جنوبی قاچاق است، پس علت عدم برخورد و ضبط این برندها چیست؟» دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران در مورد کمکاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در برخورد و ضبط انبارهای لوازم خانگی قاچاق افزود: «ستاد مدعی است که نقش سیاستگذار را ایفا میکند و بنابراین اتهام جمع نشدن لوازم خانگی قاچاق در سطح انبارها و توزیع را متوجه دستگاههای امنیتی و نظارتی میکند و مدعی است که مسئولیت اجرایی مسئله با آنها نیست.» ورود لوازم خانگی در ازای دلار حاصل از قاچاق بنزین و دارو دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران گفت: «قاچاقیان از یکسو با قاچاق معکوس اجناس یارانهای داخلی همانند دارو و بنزین به خارج از کشور، ارز ارزان و انبوهی را به جیب میزنند و در ازای آن لوازم خانگی وارد میکنند و از سوی دیگر هیچگونه حقوق گمرکی هم نمیپردازند؛ بنابراین تمام این عوامل موجب شده است که قیمت ارز قاچاقچی ارزانتر و به تبع آن اجناس قاچاق در بازار با قیمت کمتری به فروش رسانده شود.» وی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان لوازم خانگی برای دریافت ارز بابت موا داولیه خود مجبورند ماهها در صف تخصیص ارز قرار بگیرند، افزود: «این در حالی است که قاچاقیان به دلایل گفته شده، قادر هستند لوازم خانگی با قیمت تمام شده ارزان را در بازار توزیع کنند و کمر تولیدکننده داخلی را خم کنند.»
عزم جدی دولت در مبارزه با لوازم خانگی قاچاق
در این زمینه، یک عضو انجمن تولیدکنندگان لوازمخانگی ایران در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: امروز با حضور در برخی مناطق مرزی کشور، شاهد حجم بالای لوازم خانگی قاچاق هستیم که در ادامه نمود آن را در پایتخت و خیابانها و مراکز اصلی عرضه این قبیل اجناس قاچاق در تهران شاهد هستیم. «نوید ایزدپناه» افزود: در حالی که در سالهای گذشته تلاشهای زیادی برای کنترل این پدیده شوم در حمایت از تولیدات داخلی انجام شده، اما همچنان این کالاها بهویژه در تلویزیون و کولرآبی حتی با تاریخ تولید امسال در سطح خردهفروشیها یافت میشود. وی با اشاره به ممنوعیت ورود لوازمخانگی خارجی به کشور طی سه سال گذشته، خاطرنشان کرد: در عین حال ممنوعیتها به قاچاقچیان این سیگنال را میدهد که در صورت وارد کردن کالا، تقاضا برای آنها وجود دارد. ایزدپناه بیان داشت: پدیده دیگری که این روزها شاهد آن هستیم، نصب برند خارجی در کارگاههای زیرپلهای و غیرمجاز بر روی محصولات ایرانی است که همه این موارد نشان میدهد باید همواره برای هر سلیقهای امکان تامین کالاهای مختلف وجود داشته باشد که در غیر این صورت به نابودی صنعت داخلی خواهد انجامید. وی، اخذ مالیات ۲۵ درصدی از تولید، ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده و همچنین رشد ۴.۵ درصدی هزینه بیمه تامین اجتماعی را یادآور شد و گفت: به این ترتیب، تولیدکننده داخلی در حالی با افزایش ۳۹ درصدی هزینهها مواجه است که حداکثر هزینه قاچاقچیان برای واردات لوازمخانگی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد و نشاندهنده یک رقابت نابرابر است. این مقام صنفی تصریح کرد: این مساله حتی میتواند مشوق لایه توزیع برای فروش کالای قاچاق باشد که در این صورت در همان ابتدای امر ۲۰ درصد به نفعش خواهد بود.